Science Park Adam

Het algemene artikel is eerder verschenen in de Bouw+Uitvoering nummer 2, 2014. Voor de tekst klik hier.
Voor het artikel op de site van Bouw+Uitvoering klik hier.

Voordelig laten exploiteren

De gerealiseerde WKO-installatie in het Amsterdam Science Park is een samenwerking tussen drie verschillende gebouwencomplexen. De huisvestingen van de Amsterdam University College, de studentenhuisvesting van corporatie DUWO en het datacenter van Nikhef wisselen warmte aan elkaar uit. “Veel duurzaamheidsdoelstellingen halen de realisatiefase niet, omdat er geen adequate vertaling is gemaakt naar het Programma van Eisen”, aldus Joep Brouwers van DOZ Energieregie, die als penvoerder namens de drie partijen officieel gemandateerd opdrachtgever was. Er moest worden gezocht naar een gemeenschappelijk belang. Die werden gevonden in zowel financiële als duurzaamheidsmotieven. Uiteindelijk werd gekozen voor het DBFMO principe, waarbij exploitatie, ontwikkeling en realisatie in handen is van één externe exploitant. Zo kon de ontwikkelaar efficiënter werken en werd de opdrachtgever ontlast. De opdrachtgever waarborgde het niveau van het eindresultaat door scherpe afspraken te maken, met gedefinieerde prestatie-eisen op het gebied van vermogens, temperatuur, beschikbaarheid, storingsafhandeling, duurzaamheid, geluid en trillingen. Cogas Duurzaam kreeg als innovatieve netbeheerder de verantwoordelijkheid voor realisatie, op basis van een mix van prijs en planning. Onderdeel van de afspraak is dat Cogas de komende vijftien jaar verantwoordelijk is voor het beheer van het systeem.

Kringloop van samenspraak

Waar gebouwautomatisering vaak een driehoek kent van eigenaar, business developer en systeem architect, was hier sprake van een veelvoud aan betrokken partijen. De drie gebouweigenaren, Nikhef, AUC en DUWO  werden bij de uitvraag op de markt bijgestaan door DOZ Energieregie. Gezamenlijk werden hoofdlijnen uitgezet, op het gebied van de regeltechniek, monitoring, uitwisseling met gebouwen, randvoorwaarden, betrouwbaarheidseisen van het gebouwbeheersysteem, besparingen, rendementen, energiestromen, rapportages. Via het DBFMO principe, dat staat voor Design, Build, Maintain & Operate, kreeg Cogas Duurzaam de verantwoordelijkheid voor de uitvoering. Zij vertaalden de behoeften van de verschillende opdrachtgevers in een bestek dat in de markt werd gezet. Vervolgens werd de installatie toevertrouwd aan Re3com, dat samen met Cogas als systeem architect fungeerde. Tijdens dat proces bleven Nikhef, AUC en DUWO als deskundige opdrachtgevers hun input geven. Zo is het succes van het project voor een deel het gevolg van een voortdurende kringloop van samenspraak. Gerard Bauhuis, Business Developer van Cogas, licht het voordeel van de DBFMO constructie toe: “Over de langere termijn van vijftien jaar beschouwd zouden de afzonderlijke partijen dit nooit zelfstandig hebben kunnen bereiken. Gebouw automatisering in het algemeen en WKO in het bijzonder gaat niet alleen om korte termijn winst uitgedrukt in geld. Voor Nikhef bijvoorbeeld bestond de winst ook in het feit dat een investering in een toekomstige koelmachine uitgesteld kon worden en er sprake was van een verhoogde redundantie.”

Innovatieve WKO-installatie

Waar het datacenter een boel warmte opwekt, hebben de universiteit en de studentenwoningen juist behoefte aan warmte. Uitwisseling lag voor de hand, helemaal gezien de duurzaamheidsambities die aanwezig waren. Die bleken uiteindelijk gecombineerd te kunnen worden met financieel rendement, hoewel dat niet voor de hand lag. De drie gebouwen werden aangesloten op een centraal warmte-koude opslagsysteem in de bodem. Extra moeilijkheid in het geheel was dat de University Campus al begonnen was met de aanbesteding van een eigen WKO-installatie. Systeem architect Re3Com moest daardoor innovatief te werk gaan. Eddy Muller, project engineer van Re3com vertelt: “De drie gebouwen beschikten elk over een centrale. Tussen die gebouwen liep een bronwaternet dat we konden gebruiken. Maar de universiteit had net een eigen WKO-installatie aanbesteed en gekozen voor Johnson Controls. Op initiatief van Cogas werd voor de andere twee gebouwen gekozen voor een Priva systeem. Om te zorgen dat de drie centrales wel met elkaar zouden kunnen praten, moesten wij ervoor zorgen dat in één regelkast twee regelsystemen werden aangebracht. Dat vergde energie en kennis. Het is nogal bijzonder dat een gedeelte van de regelinstallatie van en voor Cogas is en een ander deel van en voor de universiteit.” De duurzaam opgewekte energie wordt nu efficiënt gebufferd en over de gebruikers verdeeld. Zo neemt het totale energiegebruik af. Kleine eenheden zijn makkelijk aan te koppelen, zodat de installatie toekomstbestendig is.

Neuzen dezelfde kant op

Het Amsterdam Science Park neemt een belangrijke positie in op het gebied van natuurwetenschappelijk onderzoek, exacte wetenschap, nanotechnologie en Life Sciences. Het terrein groeit uit tot internationaal kenniscomplex, waar intensieve samenwerking tot stand komt tussen wetenschappelijk onderwijs en onderzoek enerzijds en kennisintensieve bedrijvigheid anderzijds. Op het terrein bevinden zich ruim 120 bètawetenschap gerelateerde bedrijven, de bètafaculteiten van de Universiteit Amsterdam en gerenommeerde wetenschappelijke instituten, maar ook woningen, horecagelegenheden en een sportcentrum. De WKO-installatie is een samenwerking tussen het Amsterdam University College (AUC), studentenhuisvestingscorporatie DUWO en het datacenter van Nikhef. Het AUC is sinds 2012 gevestigd op het Amsterdam Science Park. Het een liberal arts & science programma aan studenten in binnen- en buitenland. De huisvesting van deze studenten wordt verzorgd door DUWO. Nikhef is het nationaal instituut voor subatomaire fysica en doet onderzoek naar de allerkleinste bouwstenen van materie, de zogenaamde deeltjesfysica. Het Nikhef herbergt onder meer één van de acht knooppunten van de Amsterdam Internet Exchange, een groot, ‘energievretend’ datacenter. Voordat de WKO-installatie gerealiseerd kon worden, moesten de drie partijen op één lijn komen. Het was aan Joep Brouwers van DOZ Energieregie, om als penvoerder van de die opdrachtgevers het gezamenlijk belang te definiëren. Brouwers hierover: “De koeling van het datacenter was net vervangen dus Nikhef wilde eigenlijk liever niets. AUC had net een eigen WKO-installatie aanbesteed en Stichting DUWO was op dat moment vooral geïnteresseerd in betaalbare huisvesting.” Duurzame ambities en de mogelijkheid tot energiebesparing waren uiteindelijk doorslaggevend, maar het kostte een jaar om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen.

BETROKKEN PARTIJEN