Een lean lab is de toekomst

Efficiënt werken is overal een hot topic. Zo ook in de laboratoriumbranche. Hoe verbeteren we het werk kwalitatief, zetten we medewerkers optimaal in en creëren we een slimme workflow? Allerlei vragen die vaak gesteld worden in het lab anno nu.  

René van Bergen, salesmanager laboratory instruments Nederland bij METTLER TOLEDO, deelt zijn kijk op wat we noemen lean lab. Hij is opgeleid als laboratoriumanalist, heeft jarenlange ervaring in de branche en is fan van de lean-trend. Wat het lean lab is en hoe het werkt lees je hier. 

Wat is een lean lab?

René: “In het kort: je organiseert je lab op een manier dat processen optimaal verlopen. Voor elk lab is dat in de praktijk anders. Je kijkt daarbij naar tijd, kosten en kwaliteit.” De combinatie van die drie bepaalt de efficiëntie.  

Een vereiste is dat je kritisch naar je workflow kijkt. “Dat is vaak de eerste horde die je moet nemen. In veel laboratoria wordt het werk vaak al heel lang op een bepaalde manier uitgevoerd. Het is dan lastig om die vaste patronen te doorbreken. Daarvoor moet je eerst met een open mind naar je processen durven kijken.” 

“Het werk is nu nog vaak gebaseerd op traditionele benaderingen en normen die in het verleden zijn opgesteld. Nu is het tijd om die te herzien.” – René 

Lean aan de slag

Een lean lab bouw je niet in één dag. “De eerste stap is kijken naar de werkprocessen”, aldus René. “Net zoals bij een audit vraag je medewerkers hoe ze hun dagelijks werk doen.” Daarbij ben je niet kritisch naar de personen, maar juist naar de processen die worden uitgevoerd. 

“Op basis van die gesprekken inventariseer je de uitdagingen en prioriteiten die je het eerst lean wilt maken. Je kunt niet in één keer het hele lab lean maken, maar werkt in stappen.” 

Stappen naar een lean lab:

1. Ga in gesprek over de huidige werkprocessen.
2. Bepaal prioriteiten: wat maken we eerst lean?
3. Maak een inventarisatie van benodigdheden.
4. Start met ‘verleanen’.

De meest voorkomende uitdagingen

René: “Pen en papier zijn nog steeds populair. Daar verbaas ik me elke keer weer over.” Het is menseigen om een pen te pakken als je iets wilt noteren, maar tegenwoordig is het haast ouderwets. Steeds vaker wordt apparatuur in labs vervangen door computers die automatisch data verwerken. Dat brengt volgens René vooral veel voordelen met zich mee: “Het is nauwkeuriger. Laboratoriumapparatuur is zelflerend en wordt daardoor ook steeds preciezer en sneller. Als die systemen worden gekoppeld aan specifieke software dan wordt je lab lean maken echt leuk. En het correct registreren, verwerken en rapporteren van analysedate wordt ook steeds belangrijker.” 

Hij ziet ook dat er nog veel mensen door het laboratorium bewegen. “Je wilt eigenlijk dat het monster door het lab beweegt, niet de laborant.” Vanuit het lean-gedachtegoed blijven de mensen vaak op één plek staan, terwijl het werk om hen heen beweegt. René: “Monsters worden vaak gegroepeerd, maar het is veel efficiënter om een one piece flow aan te houden.” Dat klinkt tegenstrijdig, maar biedt in de praktijk veel tijdwinst: je hebt minder stappen nodig om de workflow uit te voeren. 

Voordelen van lean lab:

• lagere kostprijs per analyse;
• meer analyses verwerken met hetzelfde aantal mensen;
• reductie van het aantal stappen in de workflow;
• inzicht in personeelsplanning, dus in groeimogelijkheden en optimalisatie van de capaciteit;
• hogere kwaliteit door efficiëntere processen.

Automatisering is onvermijdelijk

Zeg je lean lab, dan zeg je automatisering. René: “Als je uitschrijft hoe de processen lopen, zie je wat effectief nodig is aan hardware om het efficiënter te doen. Automatiseren is dan vaak de logische stap.” Als salesmanager bij METTLER TOLEDO, leverancier van precisie-instrumenten en services voor in laboratoria en productieomgevingen, ziet hij deze ontwikkeling dagelijks terug in zijn werk. “Wij dagen de klant daarin ook uit en vragen de klant standaard: hoe ga je dit proces effectief inrichten? Op basis van het antwoord adviseren we dan apparatuur en materiaal die bijdragen aan een lean-aanpak.” 

Lean lab: geen trend, maar toekomst

Als je het René vraagt, is lean zeker geen trend, maar de toekomst. En hij ziet nog meer ontwikkelingen in de branche: “De vraag om datarapportage automatisch te maken neemt toe. Hardware is nog steeds belangrijk, maar zeker ook software. Met dashboards, BI-reports en ERP-systemen wordt het steeds complexer, maar ook efficiënter.” We zien ook meer en meer de koppeling van analysedata aan productiemanagementsystemen omdat de analysedata dan leidend is voor het management van productieprocessen. 

Een andere trend die hij ziet ontstaan is het inzetten van artificial intelligence (AI) in het laboratorium. René: “Aan de hand van algoritmes voorspelt de computer dan de uitkomst waardoor processen op het laboratorium efficiënter, met een hogere leverbetrouwbaarheid en kwalitatief nog beter worden ingericht. Dat scheelt bijvoorbeeld een hoop heranalyses dus kosten.”