Publicatie; Signalement, Tekst; Kees Groeneveld
Organon Oss was decennia lang, sinds 1923, een begrip. De Brabantse ‘pillenfabriek’ ontwikkelde gaandeweg een farma r&d technologiebolwerk, naast de productie. Vanaf 1971 gebeurde dat onder de paraplu van moederbedrijf AKZO NOBEL. Toen het bedrijf Organon BioSciences in 2007 in plaats van te verzelfstandigen, verkocht werd voor 11 miljard euro aan het Amerikaanse Schering-Plough, was dat een enorme schok. Twee jaar later nam farmagigant MSD Schering-Plough over en vrijwel meteen daarna brak er paniek uit in technologisch Nederland. MSD kondigde aan meer dan 2000 medewerkers van de vestiging Oss te willen ontslaan, de gehele ontwikkelingsafdeling en een deel van de productie.
Vanuit FHI is toen getracht de paniek enigszins te temperen. De plannen van MSD zouden weleens nieuwe kansen kunnen bieden en aan hoogopgeleide ervaren technologen in de life sciences was en is nog steeds gebrek. Toenmalig minister Van der Hoeven maakte zich sterk in de onderhandeling met MSD en er werden plannen ontwikkeld voor nieuwe ‘campusachtige’ activiteiten.
Er zijn twee aanleidingen om eens te kijken hoe het er nu voor staat. De ene is een werkelijk juichend verhaal in het Financieele Dagblad van 16 september 2016 over het wereldmarkt succes van het MSD productiegedeelte dat in bedrijf is gebleven in Oss. De andere aanleiding is een melding van FHI Lab lidbedrijf Cryo Solutions van een mooi project dat zij realiseerden met Pivot Park, de campusontwikkeling naast de resterende productie in Oss, waar Nederlandse overheden samen met MSD 66 miljoen euro voor beschikbaar stelden in 2011. Richard van Woerden, co-eigenaar en verkoopdirecteur van Cryo Solutions, en Arno van Ravestein, facility coördinator bij Pivot Park, vertellen er graag over.
Arno van Ravestein werkte voorheen in het lab in Oss en was bezig met ‘het knippen en plakken van DNA’. De fi rma Cryo Solutions kende ik van de beurs HET Instrument (nu WoTS, red). Tegenwoordig is Van Ravestein beheerder van de gebouwen en faciliteiten die zijn ondergebracht in de Pivot Park organisatie. Sinds 2012 stelt Pivot Park gebouwen, faciliteiten en diensten beschikbaar aan bestaande en startende bedrijven op het terrein waar voorheen alleen Organon was gevestigd. Het aanbieden van cryogene gassen en vloeistoffen is één van de diensten. Bij de ontwikkeling van medicijnen, zowel voor experimenten als voor de opslag van biologisch materiaal, zijn regelmatig cryogene omstandigheden nodig, extreem lage temperaturen van -200 tot -300 graden Celsius. Kleinere bedrijven op het park kunnen zich niet meteen veroorloven daar zelf voorzieningen voor aan te schaffen en te beheren, vandaar.
“Er draaien nu 38 bedrijven hier op het park, met in totaal 440 medewerkers. Die hebben behoefte aan opslagmogelijkheden voor biologische cellen onder stikstof. Toen dit jaar het terrein volledig werd vergedragen door MSD aan ons, zijn we gaan denken over een biobank voorziening. We zijn rond gaan kijken naar de mogelijkheden en bij Cryo Solutions uit gekomen. Daar zijn we goed geholpen.” De eerste vraag was hoe één en ander logistiek geregeld zou kunnen worden. Richard van Woerden: Hoe regel je de veiligheid als mensen van verschillende organisaties gaan rondlopen met tankjes? En wat nieuw was voor ons, hoe richt je de traceability in voor degene die los ‘tapt’. Want er moet wel een verrekening gaan plaatsvinden. Daar zat voor ons een leuk leereffect in. Overigens werken we samen met de firma Air l’iquide voor het vullen van de vaten.” Arno van Ravestein: “Naast het tappen van gassen en vloeistoffen, hebben we de opslag van cellen bij ons wel gehandhaafd. Daar is nog steeds behoefte aan bij kleine bedrijven We hebben ook vier autoclaven gekocht bij de firma A. de Jong T.H. (ook FHI Lab lidbedrijf, red.) Sinds 2012 is er sprake van een groeiscenario. Er komen bedrijven bij en de gevestigde bedrijven groeien. In 2020 verwachten we dat hier meer dan 600 mensen werken. Op dit momnet is 60% van de capaciteit van het terrein vol.”
Van Woerden vertelt over het bedrijf Modiquest dat zelf een compleet vat heeft aangesloten op de cryobank. Van Ravestein heeft het over ‘Torens’, opslagvaten waar je ruimte kunt huren van bijvoorbeeld 1.000 ampullen waarin je je cellen bewaart. Als je meer nodig hebt, dan kun je een eigen vat nemen. “Uiteraard is de veiligheid ook centraal geregeld, ondermeer via een zuurstofdetectie systeem. We hebben hier ook een BHV collectief en vijf bedrijven kopen samen ‘droogijs’ in.”
Van Ravestein wijst ook nog op de Ultra High Throughput Screening faciliteit die beschikbaar is op het terrein. “Voor de exploitatie daarvan hebben we een apart bedrijf opgezet.” Dat bedrijf blijkt een belangrijke rol te spelen in de Europese Lead Factory activiteit, een publiek privaat samenwerkingsproject dat toegang biedt tot ‘compounds’ voor de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen.
