Door: FHI, Federatie van Technologie Branches Met een tweede coronagolf die Nederland overspoelt, is de vraag naar tests groot. Ook de druk op GGD’s en de laboratoria wordt met de dag groter. Inmiddels gloort er wat hoop met de komst van sneltests in verschillende vormen. Tal van FHI-leden zijn volop bezig met de ontwikkeling van dergelijke testen. Wij spraken twee leden van de FHI-branche Laboratorium Technologie. Zij komen met producten op de markt die het grootschalig en snel testen op het COVID 19-virus mogelijk maken. Martin Donker van Isogen Life Science en Barry Leenders van Sanbio BV geven ons inzicht in de stand van zaken.
Door: Dimitri Reijerman
Eind oktober maakte minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge bekend dat er zeven extra grote testlocaties beschikbaar komen waar ook sneltests uitgevoerd kunnen worden. Daar kunnen zij onderworpen worden aan de door TNO ontwikkelde LAMP-test die binnen drie kwartier een uitslag kan leveren. Deze test is volgens het ministerie even betrouwbaar als de reguliere PCR-test die gemiddeld 24 tot 48 uur vergt.
Aanvullend moeten er in de teststraten antigentesten worden uitgevoerd, evenals een blaastest. Deze sneltests dienen als poortwachter om negatieve gevallen er direct uit te kunnen filteren. Positieve gevallen dienen alsnog een PCR-test te krijgen.
Isogen Life Science
Isogen Life Science, het bedrijf van ceo en medisch bioloog Martin Donker, was betrokken bij de ontwikkeling van de LAMP-test van TNO. Bij LAMP, wat staat voor Loop mediAted isotherMal amPlification, wordt gewerkt met een constante procestemperatuur, hetgeen tijdwinst oplevert. Donker: “We zijn als Isogen betrokken bij het TNO-project. We deden in het begintraject al mee, niet zo zeer met producten maar met het bieden van denkwerk en ondersteuning. We zijn nu bezig een efficiencyslag op LAMP te maken, waarbij we wel onze eigen apparatuur kunnen inzetten.”
Maar Isogen doet meer op het vlak van coronatests, bijvoorbeeld initiatieven om PCR-tests te verbeteren. Want sommige sneltests kunnen mogelijk te ongevoelig zijn, zegt Donker: “Maar PCR-tests zijn tot nu toe het meest gebruikt en meest gevoelig. De verschillende sneltesten die zonder amplificatiestap werken zullen vast een plek krijgen in de strijd tegen corona. Tot op heden hoor ik dat deze testen tot een bepaalde CT-waarde goed kunnen meten. Hiermee kan mogelijk een direct besmettingsgevaar voor de omgeving worden vastgesteld. Echter je sluit dus niet uit dat er sprake is van een besmetting.”
Isogen Life Science, lid van de FHI-branche Laboratorium Technologie, is daarom aan de slag gegaan om samen met partners het PCR-proces te versnellen door Fast-PCR’s te ontwikkelen. De ceo zegt daarover: “De PCR-kit blijft de gouden standaard omdat deze test amplificeert wat je vanuit de sample ophaalt en is daarmee zeer gevoelig.”
Donker vertelt hoe de RT-PCR’s werken: “Wij doen in feite hetzelfde als huidige PCR’s en zetten zelfs een stapje terug in de tijd van PCR. Elke PCR-cyclus doorloopt in feite drie stappen met het opvoeren van de temperatuur. In totaal worden die cycli veertig maal herhaald voor een coronatest. Wij gebruiken het concept van de vroegere waterbadmethode. In de NEXTGENPCR-machine zijn er drie posities waar de PCR-plaat tussen wordt verplaatst om een cyclus uit te voeren. Doordat de opwarmtijd van de drie stappen in PCR hiermee wordt weggenomen, kun je de totale tijd enorm reduceren. Standaard reduceren we hiermee tussen de 40 en 60 procent van de tijd. Met verdere optimaliseringen kunnen we, momenteel, de RT-PCR-stap tot 27 minuten beperken, waarschijnlijk zelfs tot maar 16 minuten. Alleen de noodzaak van de 16 minuten is er niet, want het kost tijd om samples PCR-ready te krijgen en die is ongeveer een half uur. Als we de doorlooptijd tot de RT-PCR-stap zouden kunnen verkorten, dan kunnen we onze tests nog sneller maken verwachten wij.”
Hij vervolgt: “We maken, in de NEXTGENPCR, ook gebruik van een andere well-plaat. Naast een betere verhitting van de samples, leveren we hiermee ook een andere sourcing van PCR platen. Dit heeft grote voordelen daar de druk op alle bekende en bestaande plastics enorm toeneemt wereldwijd en wij dus nog makkelijk kunnen opschalen.”
Isogen werkt bij de ontwikkeling van de RT-PCR stap samen met de fabrikant MBS, een bedrijf uit Zeeland. Door de samenwerking met ook andere Nederlandse bedrijven hoopt Isogen de product sourcing zoveel mogelijk in eigen land te houden. Het belangrijkste doel van dit product is volgens de ceo “uiteraard om de testcapaciteit in Nederlandse laboratoria snel omhoog te krijgen”.
Op dit moment wordt de RT-PCR-test gevalideerd in onder andere Nijmegen. “Andere ziekenhuizen kijken over onze schouders mee”, zegt Donker. “In Paramaribo en Aruba werkt men al met dit systeem en in de VS zijn labs er al langer mee bezig. Met vier NEXTGENPCR’s en een platereader, samen met mensen die 15 uur per dag in het lab werken, kun je per lab per dag ongeveer 10.000 samples testen. En we schatten de kosten op nog geen honderdduizend euro per teststraat voor de RT-PCR.”
Donker wil nog een bedankje richting de labmedewerkers sturen: “Ik neem mijn petje af voor de laboranten die dit werk moeten doen, want het is echt niet makkelijk. Probeer maar eens driehonderd tubes achter elkaar open te draaien, dan heb je echt een tennisarm. Als je dat de hele dag voor een teststraat moet doen, dat is onuitvoerbaar. Daarom werken we nu ook samen met andere bedrijven, waaronder MolGen, aan een de-capping-device.”
Wilt u meer weten? Volg dan het webinar van Isogen tijdens de Life Science & COVID-19 online kennisweek. Dit webinar staat gepland op donderdag 26 november om 11.00 uur.
Sanbio BV
Ook FHI-lid Sanbio BV, actief als distributeur van laboratoriumproducten in de markt voor Life Sciences, is volop bezig met het ontwikkelen en leveren van coronatest, waaronder sneltesten. Barry Leenders, sales manager bij Sanbio, vertelt over een nauwe samenwerking met een Chinese partner: “We werken samen met Wantai, een betrouwbaar én door de markt erkend toonaangevend bedrijf uit China waar we al meer dan tien jaar mee zaken doen. Dit bedrijf ontwikkelt en maakt al jaren ELISA-tests voor met name infectieziekten. Een groot aandachtsgebied van Beijing Wantai is hepatitis. Zij hebben onder andere hepatitis E ELISA kits ontwikkeld. Veel laboratoria kopen bij ons deze tests.”
Leenders vervolgt: “Vanuit die relatie kwam Wantai in januari met ELISA-kits op de markt voor total antibodies, bedoeld om antistoffen te kunnen bepalen, en een IgM ELISA-kit. We zijn daarvoor marktonderzoek gaan doen om te kijken of deze tests iets konden betekenen voor laboratoria waar wij mee samenwerken. Corona was toen nog opkomend in Nederland en aanvankelijk werd er terughoudend op deze antistof testen gereageerd. Maar uiteindelijk zijn diverse laboratoria in Duitsland en de Benelux gaan testen, mede dankzij de goede naam die Wantai in de markt heeft. Daaruit kwam voort: deze test is fantastisch en biedt wat we willen meten. Een ELISA-antistoffentest, een bloedtest, van ongeveer twee uur.”
Omdat geleidelijk groepsimmuniteit werd gezien als de escape, zijn laboratoria veelvoudig gaan testen. Gevolg was onder andere een bestelling van een miljoen testen door het ministerie van VWS zodat de immuniteit op grote schaal gemeten kan worden in Nederland. De ELISA-tests die Sanbio BV levert zullen niet in de teststraten van de GGD’s opduiken. Leenders legt uit: “Op dit moment worden zieke mensen getest door de huisarts of de GGD. Zij krijgen een PCR-test. Dan ben je vervolgens positief of negatief. Als je positief bent, ga je na een aantal dagen antistoffen aanmaken. Deze kunnen gemeten worden met de ELISA-antistoffentest. Deze tests worden dus niet gebruikt om te bepalen of iemand corona heeft.”
Naast de ELISA heeft het Chinees partnerbedrijf ook een antistoffen sneltest beschikbaar, zegt Leenders: “Wantai heeft een serologische RAPID test op de markt gebracht om snel een antistoffenbepalingen te kunnen doen. We hebben deze her en der geleverd, maar we merken dat de ELISA-kits makkelijker hanteerbaar is en er rolt een getal uit. De RAPID-kit wordt nog wel gebruikt voor kleine onderzoeken in het “veld”.”
Wantai heeft inmiddels 2 verschillende antigeen testen ontwikkeld voor het ‘voortraject’ die naast de PCR geplaatst kunnen worden: “Er komt nog een dimensie bij want de vervolgstap is meer sneltesten”, zegt Leenders. “Dat zijn antigeen-testen, Wantai heeft de SARS-CoV-2 Ag Rapid Test (Colloidal Gold) en een SARS-CoV-2 Ag Rapid Test (FIA) beschikbaar. De tests van Abbott en BD zijn al goedgekeurd. Wantai heeft dus ook zo’n sneltest om te bepalen of je het virus bij je draagt.”.
Momenteel worden de Antigeen-sneltesten van Wantai door een aantal gerenommeerde laboratoria in de Benelux en Duitsland gevalideerd. Leenders: “Wij wachten op de testresultaten voordat we deze sneltesten in grote getallen gaan aanbieden. De kwaliteit van de producten die Sanbio BV aanbiedt blijft het belangrijkste. Het is van maatschappelijk belang dat er alleen kwalitatief hoogstaande producten in de markt verkocht worden.“
