Dynamische verlichting wordt meer en meer toegepast. Zij maakt het mogelijk de verlichting aan te passen aan de veranderende kunstlichtbehoeftes in tijd en op plaats. Die veranderingen kunnen – op het werk – het gevolg zijn van verschillende taken die in de loop van de dag uitgevoerd moeten worden. Van een veranderende bijdrage van daglicht aan het totale verlichtingsniveau, maar ook van de aanwezigheid van mensen van verschillende leeftijd die elk een andere hoeveelheid licht nodig hebben. Dynamische verlichting heeft dus voordelen voor het onder alle omstandigheden goed kunnen functioneren van mensen op het werk.
Zeker zo belangrijk is dat dynamische verlichting er automatisch voor zorgt dat er nooit overbodig licht aanwezig is. Dit leidt tot minimale kosten en energieverbruik. Als de dynamische verlichting zodanig is uitgevoerd dat hij ook regelt in afhankelijkheid van de aan- en afwezigheid van mensen op de werkplek, zal het energieverbruik nog verder dalen.
De medische en biologische wetenschap heeft pas de laatste dertig jaar aangetoond dat licht naast een visueel ook een belangrijk niet-visueel biologisch effect op het menselijk lichaam heeft. We begrijpen daarom nu dat de effecten van goede verlichting veel belangrijker zijn dan de visuele effecten alleen: er is een directe relatie tussen licht en gezondheid. Met de grote hoeveelheden licht buiten kregen we tot aan de industriële revolutie, toen we overdag nog bijna allemaal buiten waren, automatisch de positieve gezondheidseffecten van licht.
De positieve invloed van licht op onze gezondheid en op ons welzijn werkt in het bijzonder via de controle van de menselijke biologische klok, een orgaan in onze hersenen dat via zenuwverbindingen verbonden is met lichtgevoelige celletjes in ons oog die pas in 2002 door een Amerikaanse onderzoeker ontdekt zijn. Een ware sensatie in de medische wereld en in de lichtwereld. Onze biologische klok regelt dagelijkse lichaamsritmes zoals hormoonniveaus, lichaamstemperatuur, slaap-waak cycli, alertheid en stemming. Het is zelfs zo dat voldoende licht overdag, in het bijzonder in de ochtend, onze slaapkwaliteit ’s nachts mede bepaalt.
Onderzoek in veel verschillende onderzoeksinstituten heeft aangetoond dat in de ochtenduren een hoger lichtniveau nodig is dan vereist voor goede visuele condities. De in 2002 ontdekte lichtgevoelige celletjes in ons oog die zo belangrijk zijn voor deze biologische effecten, zijn extra gevoelig voor koelwit licht, wit licht met een relatief hoge blauwcomponent. Als ’s morgens extra koelwit licht wordt toegepast blijft het vereiste verlichtingsniveau binnen de praktisch haalbare en betaalbare grenzen. In de loop van de middag zal de kleurtint van het licht weer warmer moeten zijn (een relatief hoge roodcomponent in het witte licht) om de aanmaak van hormonen die later in de avond nodig zijn voor een goede slaapkwaliteit niet tegen te werken.
Goede dynamische verlichting die aanpasbaar is in kwantiteit en in kleurtint kan daarom een belangrijke drijvende factor zijn om en productiviteit en gezondheid en welzijn van mensen te verbeteren. De verwachting is dat dit soort verlichting de komende jaren meer en meer ‘standaard’ zal worden. Hierbij zullen led-modules met variabele kleurtint een belangrijke rol gaan spelen. Deze verlichting zorgt er dan voor dat we de natuurlijke positieve effecten van licht ‘genieten’, ook op onze werkplek.
Over Wout van Bommel
Wout van Bommel heeft ruim vijfendertig jaar ervaring op het gebied van straat-, sport-, kantoor-, industriële en architectonische verlichting (binnen en buiten). Na zijn pensionering bij Philips Lighting adviseert hij onafhankelijk lichtontwerpers, onderzoekers, bedrijven, gemeenten en overheidsinstanties. Daarbij heeft Van Bommel zich het laatste decennium gespecialiseerd in het nieuwe vakgebied ‘niet-visuele biologische effecten van licht’ die gezondheid en welzijn beïnvloeden.
Bron: LED Magazine september 2014
LED Event, in een dag weer...
Offlight
LED en elektromagnetische...
Connectoren voor standaard en...