Door: FHI, Federatie van Technologie Branches Werken met een pipet komt natuurlijk erg nauw. De allerkleinste druppel kan de grootste gevolgen hebben. Of je nu werkt met vluchtige, waterige of viskeuze stoffen, dat kan allemaal invloed hebben op de afgifte van het instrument. Daarom wil je dat je pipet te allen tijde goed onderhouden en gekalibreerd is, zodat er het juiste volume uitkomt.
Romy van Roosmalen is manager Liquid Handling bij VWR/Avantor Services. Daar zijn ze gespecialiseerd in het onderhouden en kalibreren van volumemeetinstrumenten zoals pipetten. Per jaar voeren ze maar liefst 100.000 kalibraties uit, zowel op locatie als op de vestiging in Boxmeer. Avantor Services onderhoudt en kalibreert al jaren heel wat af en zij weten dan ook alles over hoe jij je pipetten zo goed mogelijk kunt blijven gebruiken. Lees hieronder de drie gouden tips van Romy van Roosmalen.
De gouden tips van Romy:
1. Onderhoudt je pipet
3. Kalibreer je pipet
3. Zorg dat je juist pipetteert
Tip 1: laat je pipet onderhouden
Om een pipet goed te blijven gebruiken moet je deze onderhouden. "Je demonteert de pipet en haalt alle onderdelen uit elkaar. Afhankelijk van het merk pipet zit er een soort vet op de onderdelen, dat halen we eraf. We reinigen alle onderdelen grondig met ethanol, smeren indien nodig nieuw vet op de afzonderlijke onderdelen en monteren alles weer", aldus Romy. Hoe vaak je moet onderhouden ligt aan het gebruik en aan met welke stoffen je pipetteert. “Werk je bijvoorbeeld alleen met aquadest, dubbel gedestilleerd water, dan lijdt een pipet daar niet zoveel van. Werk je met zuren dan moet je natuurlijk wel vaker gaan onderhouden.”
Het onderhouden en kalibreren van pipetten, dat deden laboranten vroeger zelf. "Maar het is tijdrovend werk want je werkt ieder pipet handmatig af", vertelt Romy. “Dan ben je veel tijd kwijt die je niet spendeert aan onderzoek, daar waar laboratoria geld mee verdienen. Daar komt ook bij dat we vandaag de dag veel meer boven op de regelgeving zitten. Laboranten moeten meer verantwoording afleggen, aantonen dat alles klopt. Tegenwoordig wordt het dus vrijwel altijd door externe partijen gedaan, zoals wij bijvoorbeeld.”
Tip 2: even wachten... Gekalibreerd!
Kalibreren, het woord is al een paar keer voorbijgekomen. Maar wat houdt het precies in? Bij het kalibreren stel je de pipet in op maximaal volume en noteer de je de omgevingsfactoren, zoals de temperatuur, luchtdruk en luchtvochtigheid. Vervolgens voer je metingen uit. “Je meet meerdere keren en controleert of de pipet afgeeft wat je verwacht", legt Romy uit.
Bij het kalibreren komt veel kijken, en het komt zeer nauw. Romy: “Er zijn vrij veel invloeden op een meting, we sluiten zoveel mogelijk uit. Dat begint al met de ruimte waar je kalibreert. Die moet tussen de 18 en 24 graden zijn en een bepaalde luchtvochtigheid hebben. Zodra de omgevingsfactoren juist zijn en je pipet geacclimatiseerd, dan kun je beginnen.
“Je toetst op gemiddelde nauwkeurigheid en op spreiding van onderlinge metingen. Is de spreiding goed maar de gemiddelde nauwkeurigheid niet dan gaan we justeren, bijstellen. Je verstelt de zuiger zonder dat je het telwerk verstelt, of andersom. Je voert opnieuw metingen uit. Klopt het dan nog niet? Dan vervangen we onderdelen van het pipet.” Is alles in orde? Dan wordt er een certificaat uitgedraaid en krijgt de pipet een sticker met kalibratie datum en eventueel een herkalibratiedatum.
Tip 3: juist pipetteren
Kalibreren en onderhouden: je kunt het zelf doen. Maar het is een tijdrovend werkje dat veel nauwkeurigheid vereist. Wat kun je wel makkelijk zelf doen om te zorgen dat je pipetten nauwkeurig werken? Romy: “Juist pipetteren heeft een grote invloed op het afgegeven volume. Vroeger was er weinig aandacht voor maar je moet het natuurlijk goed aangeleerd krijgen. Dat gaat nog steeds niet altijd goed. Weet je niet goed hoe je iets doet, stel vragen.”
“En ben je bewust van hoe je apparatuur werkt en hoe je ermee omgaat. Werk je bijvoorbeeld in een zuurkast, dan houd je je pipet automatisch al in een hoek, dat doet al iets met de afgifte. Denk daarnaast ook aan de stoffen die je gebruikt. Zuur doet meer met een metalen pipetzuiger dan met een zuiger van glas. Zolang je je bewust bent van omgevingsfactoren, de stoffen die je gebruikt en je manier van pipetteren kom je al een heel eind. Laat je daarnaast een paar keer per jaar je pipetten onderhouden en kalibreren, dan blijf jij nauwkeurig werken.”
