Door: FHI, Federatie van Technologie Branches Met een bak aan ervaring en een hoofd vol specialistische kennis van laboratoriumapparatuur, het ontwerpen en het inrichten van laboratoria startte Ivano Zuliani in 2009 Labolutions. Dit bedrijf is gespecialiseerd in het leveren van laboratoriumapparatuur en het inrichten van laboratoria. Het heeft een breed portfolio aan kwalitatief hoogwaardige Europese producenten.
In 2021 werd Ivano mede-partner van Labs31. Dit innovatieve ingenieursbureau houdt zich bezig met het ontwerpen en optimaliseren van laboratoria met meer dan 25 jaar ervaring. Specialisten van Labs31 adviseren aan de hand van een zelfontwikkeld canvas procesmodel over de labinrichting, aansluitingen, warmtelasten en veiligheid. Dit gebeurt digitaal, in 3D en 4D.
Vooruitdenken
Nieuwe projecten van Labs31 beginnen altijd met een lab datacollectie en ontwerpworkshop. “Hierbij halen we alle sleutelspelers bij elkaar voor een brainstorm", vertelt Ivano. Samen bedenken ze wie in dat lab precies werkt, wat diegene wil bereiken en hoe Labs31 het daarvoor het beste kan inrichten. Daarnaast denken ze na over de apparatuur en loopbewegingen en veiligheidsaspecten. “We visualiseren dat consequent. We betrekken de verschillende gebruikersgroepen erbij. Daardoor voelen ze zich gehoord.”
“Kijk, wij denken vooruit, want de wereld van de laboratoria verandert snel. Je kunt wel een heel ontwerp maken, maar wilt ook flexibel zijn. Bijvoorbeeld als je het lab net in gebruik hebt en er ineens iets verandert in je aantal proeven of de wet- en regelgeving. Je infrastructuur en je nutsvoorzieningen moeten dan kunnen meebewegen.”
Modulair bouwen
Om te kunnen anticiperen op veranderingen, is een modulair bouwsysteem voor een laboratorium zeer wenselijk. In Europa zijn er meerdere producenten die zulke systemen aanbieden. “Welke je kiest, is afhankelijk van de vraag en de gezamenlijk tot stand gekomen Gebruiker Specificatie Overeenkomst (User Requirement Specification). Een klein lab dat weinig veranderingen verwacht, hoeft niet zo flexibel te zijn als een groot en snelgroeiend lab. Maar modulair bouwen is voor elk budget en elke vraag waardevol: het kan een grote kostenbesparing opleveren, nu en in de toekomst.”
Business intelligence
Een andere trend binnen alle vakgebieden is Business Intelligence (BI): data worden verzameld en opgeslagen om processen continu efficiënter te maken. “Ook binnen de laboratoriumwereld is dit interessant. Met BI kunnen systemen samenwerken binnen grote gebouwen. Bijvoorbeeld optimale integratie van zuurkastregelingen binnen de systemen voor gebouwbeheer en luchtbehandeling: een mooie duurzaamheidsslag.”
Slimme oplossingen voor voorraadbeheer
Er zijn zoveel normen, wetten en regels waaraan laboratoria moeten voldoen. Goed voorraadbeheer is dus een vereiste voor laboratoria. “Er is nu veel meer aandacht voor productmanagement. Welke stoffen of oplossingen heb je op voldoende voorraad? Hoeveel? Wat is hun houdbaarheidsdatum?” Als de houdbaarheidsdatum van chemicaliën of bioreagents wordt overschreden, kan dit leiden tot een verkeerde uitslag. “Die moeten in een lab wel betrouwbaar én veilig zijn.”
Een SMART lab voorraadsysteem, oftewel een intelligente laboratorium voorraadsysteem, kan hier uitkomst bieden. Deze innovatie is nog in ontwikkeling. "We volgen dit zeer nauwlettend. Naar verwachting wordt dit binnenkort gelanceerd.”
Meer aandacht voor duurzaamheid
We kunnen er niet omheen: ook in de laboratoriumbranche speelt duurzaamheid een prominente rol. Duurzaamheid – voor de planeet én de mens – wordt een steeds groter thema. Dat merk je ook in deze branche. Duurzaam bouwen is zo langzamerhand een vast uitgangspunt. Bij de keuze voor een luchtbehandelingskast, wat vaak al een behoorlijke investering vergt in de technische ruimte of op het dak, wordt vaak gekozen voor een minimale capaciteit of onnodige overcapaciteit.
In het eerste geval is er al snel sprake van het overschrijden van algemene arbotechnische normen (en specifiek de Lab Arbo Norm 18-0). In het laatste geval wordt het een dure, energie-slurpende installatie. “Met goed onderbouwde data ben je dit voor. Je checkt van tevoren wat je nodig hebt en voorkomt een probleem achteraf. Want soms hoor ik later pas: ‘Nu snap ik waarom het altijd te warm was in ons lab…’”
4D-ontwerpen
De laatste trends die zeker de moeite waard zijn om te benoemen: 4D-ontwerp en virtual reality (VR). “Voor een grote Duitse producent hebben we zo’n lab inrichtingsproject in 4D en VR ontworpen. Door deze technologieën te gebruiken in de ontwerpfase, brengen we looproutes, ruimtegebruik en plaatsing van apparatuur in beeld. Zo weet je van tevoren al of iets gaat werken of niet. Mensen kunnen met een VR-bril door de ruimte lopen en toetsen of het ontwerp in de praktijk handig is. Ideaal dus!”
