Door: FHI, Federatie van Technologie Branches Met grote regelmaat schrijven aanbestedende diensten in het bestek of leidraad dat een specifiek merk of product moet worden aangeboden. Een enkele keer staat daarbij vermeld dat de inschrijver ook met een vergelijkbaar product mag inschrijven.
Belemmering mededinging
Door specifieke merken of producten voor te schrijven belemmert de aanbestedende dienst de mededinging. Aanbieders van vergelijkbare producten kunnen niet inschrijven. In beginsel is dit niet toegestaan. Toch gebeurt het vaak. Wanner mag het wel en wanneer niet? En wat is een vergelijkbaar product? Volgens wie? En waarom?
Of gelijkwaardig?
En dan het voorschrijven van een specifiek merk of product. Dat is bijna altijd verboden. Vaak rechtvaardigen aanbestedende diensten het voorschrijven van specifieke merken of producten omdat zij daarbij vermelden “of gelijkwaardig” vermelden. Dit is onjuist. Het is slechts in uitzonderingssituaties toegestaan om een specifiek merk of product te noemen. Dat mag alleen wanneer andere mogelijke beschrijvingen onvoldoende precies en onvoldoende begrijpelijk zijn voor potentiele inschrijvers. Dus alleen wanneer het absoluut onmogelijk is om zonder merk/product naam te specificeren mag het, maar dan uitsluitend onder vermelding van “of gelijkwaardig”.
Hoge drempel
Het is eenvoudiger om een product aan te bieden dat voldoet aan specifieke functionele eisen of prestatie-eisen, dan om te bewijzen dat een product vergelijkbaar is aan een ander product. Want wat is dan het toets criterium?
Gelijkwaardigheid bewijzen
De inschrijver die een gelijkwaardig product aanbiedt zal zelf moeten aantonen met alle middelen die hem ten dienste staan dat zijn product gelijkwaardig is. Dat betekent zeker niet dat het product gelijk of hetzelfde moet zijn. Vervolgens is het aan de aanbestedende dienst om de gelijkwaardigheid te beoordelen. Maar hoe doet zij dat? In het bestek of de leidraad zal daarover weinig te vinden zijn. Hoe wordt de gelijkwaardigheid getest en zijn de personen dit doen daartoe wel in staat?
Gelijkwaardigheid controleren
Indien u wilt aanbieden met een vergelijkbaar product dient u de gelijkwaardigheid te bewijzen en de aanbestedende dienst dient de gelijkwaardigheid te controleren. Het is zaak om helder te krijgen hoe de gelijkwaardigheid wordt gecontroleerd. De enige manier hiertoe is het stellen van vragen voor de nota van inlichtingen. Wie beoordeelt de gelijkwaardigheid? Wat moet inschrijver overleggen om de gelijkwaardigheid te kunnen bewijzen? Hoe is de beoordelingsprocedure voor de gelijkwaardigheid ingericht zodat favoritisme is uitgesloten? Welke tests worden gedaan? Welke eigenschappen worden getest? Welke aspecten worden daarbij meegewogen?
Conclusie
Schrijft de aanbestedende dienst merken of specifieke producten voor terwijl dat niet absoluut noodzakelijk is? Dan heeft u er mogelijk veel baat bij wanneer dat specifieke product of merk uit de specificaties wordt gehaald. U kunt dan het beste meteen bezwaar maken. Helpt dat niet, schakel dan een advocaat in. Laat geen tijd voorbijgaan, wacht vooral niet op het gunningsbesluit.
Is het absoluut noodzakelijk om merken of productnamen voor te schrijven, dan is het zaak om zo helder mogelijk te krijgen hoe de gelijkwaardigheid gecontroleerd wordt. De aanbestedende dienst mag daar overigens geen vergoeding voor vragen want dat zou de mededinging verstoren.
Mr. Ing. Frank Meijers
