Door: FHI, Federatie van Technologie Branches De elektriciteitsnetwerken in Nederland werken met een hoge mate van betrouwbaarheid op wisselspanning. Toch staat gelijkspanning volop in de belangstelling. Henry Lootens van Stichting Gelijkspanning schetst op Bits, Bricks & Behaviour dat, onder de juiste condities, gelijkstroom tal van voordelen heeft.
Door: Dimitri Reijerman
Mede door de verduurzaming van de energievoorziening komt gelijkstroom weer in beeld, zegt Lootens: “We werken al veel met gelijkstroom, omdat we werken met zonnepanelen en windmolens. Bovendien werken vrijwel alle apparaten intern op gelijkspanning. En dan zou je denken dat de quick win de energie-efficiëntie is. Maar dat is niet de belangrijkste reden waarom we ons als stichting hard maken voor gelijkstroom. Het gaat ons vooral om de regelbaarheid van ons energiesysteem. Denk aan de opkomst van smart grids. De beheersbaarheid van het stroomnet is met gelijkspanning vele malen eenvoudiger dan met wisselspanning. Ook kun je meer vermogen sturen over dezelfde bekabeling.”
De zogeheten power quality, ofwel de stroom- en spanningskwaliteit, is bij het toepassen van gelijkstroom ook hoger, zegt Lootens: “Een ander belangrijk pluspunt bij gelijkspanning is de geboden power quality. Bij grote industriële processen met veel machines die always on zijn is er bijvoorbeeld wat voor te zeggen om de LED-verlichting uit te voeren op basis van gelijkspanning in plaats van wisselspanning. Ik zal niet zeggen dat we overal van de wisselspanning af moeten. We moeten gelijkspanning toepassen binnen bepaalde gebieden, denk aan openbare straatverlichting, glastuinbouw en datacenters.”
Toepassen in gebouwautomatisering
En op het gebied van gebouwautomatisering ziet Lootens ook goede kansen voor het toepassen van gelijkstroom: “Gelijkstroom is heel erg goed regelbaar. Bij wisselspanning heb je twee knoppen waar je aan kunt draaien: spanning en frequentie. En bij gelijkstroom maar één: de spanning. Dat kan een andere kijk op gebouwautomatisering verlangen, omdat het veel eenvoudiger wordt. Nu heb je voor wisselspanning nog veel extra infrastructuur nodig. Maar als je voltmeters toevoegt aan een gelijkstroominstallatie kun je al intelligentie toevoegen. Je kan in potentie je energiestromen efficiënter en eenvoudiger aansturen.”
De voordelen van het lokaal toepassen van gelijkstroom zorgt voor zowel warme belangstelling als terughoudendheid, zegt Lootens: “Je merkt bij de echte klassieke elektrotechnici de meeste weerstand. De meeste gelijkstroomprojecten worden nu gedaan omdat de klant het echt wil.”
Koploper
Bovendien is Nederland in de ogen van Lootens koploper, omdat er grote projecten worden gerealiseerd. Als een concreet voorbeeld wijst hij Circl aan het, circulaire pand van ABN Amro. Dit gebouw is geheel voorzien van gelijkstroom. En in de nabije toekomst voorziet Lootens niet alleen meer snelladers voor elektrische auto’s op wisselstroom, maar ook huizen en bedrijfspanden waarbij de traditionele stopcontacten zijn vervangen door USB C-aansluitingen. Deze werken op gelijkspanning en kunnen een vermogen tot 100W leveren.
Toch is er nog werk aan de winkel, want er moet internationaal meer normering en producten komen. “Er wordt op Europees vlak al aan regelgeving gewerkt. En in Nederland hebben we een nationale praktijkrichtlijn (npr9090) , een uitbreiding op NEN1010 richtlijnen. Maar er moet nog heel wat water door de Rijn voordat dit allemaal beschikbaar is.”
Bits, Bricks & Behaviour is op 22 november te bezoeken in de Jaarbeurs Utrecht. U kunt zich kosteloos registreren voor dit evenement van de branche Gebouwautomatisering.
