Door: FHI, Federatie van Technologie Branches VSL, het nationale metrologie instituut van Nederland, zal niet bij iedereen een belletje laten rinkelen. Toch heeft iedereen dagelijks te maken met metrologische eenheden: van de seconde tot de kilogram, VSL waakt er over.
Gerard Nieuwenkamp van VSL zal tijdens de WoTS inzicht geven in het werk van zijn instituut. En daar heeft hij een jarenlange achtergrond: “Ik ben 24 jaar als wetenschapper actief geweest binnen de afdeling chemie op het gebied van gasanalyse en de aanmaak van kalibratiegasmengsels. Het laatste jaar ben ik als Project Manager verantwoordelijk voor de voortgang van Europese onderzoeksprojecten, zowel inhoudelijk als financieel”, vertelt Nieuwenkamp.
Het in Delft gevestigde VSL is door de overheid aangewezen als nationaal metrologie instituut. Als standaardeninstituut is de organisatie op verschillende gebieden actief. Het ontwikkelt en beheert de nationale fysische en chemische meetstandaarden: “VSL zorgt er voor dat in Nederland metingen kunnen worden uitgevoerd die herleidbaar zijn naar de SI-eenheden”, zegt Nieuwenkamp. “Met andere woorden: we zorgen ervoor dat een meter, een seconde, een ampère en een kilogram exact hetzelfde zijn als die standaarden in de rest van de wereld.”
Metrologische wetenschap
Hoewel het opstellen en handhaven van standaarden een uiterst belangrijke taak is, die bovendien voor VSL is vastgelegd in de Metrologiewet, is metrologie relatief onbekend. Nieuwenkamp: “In het dagelijks leven neemt iedereen als vanzelfsprekend aan dat alles om hem of haar heen klopt. Maar achter een gps-signaal op een TomTom zit heel veel metrologische wetenschap. En hoe vergelijkbaar is bijvoorbeeld een nieuw wereldrecord bij de 100 meter vlinderslag als gemeten wordt in een ander land, met een andere stopwatch. En hoe belangrijk is de lengtemeting van het zwembad en hoe betrouwbaar zijn die metingen uitgevoerd. Met het woord betrouwbaar kom je dan weer terug bij de basis van de metrologie: betrouwbaar meten.”
Wie er even bij stilstaat ziet de importantie van betrouwbare SI-standaarden al snel: “De kalibratiestandaarden van VSL zorgen traditioneel voor eerlijke handel: krijg ik echt wel een kilogram vlees waar ik voor betaal? Krijg ik echt wel 40,00 liter in mijn benzinetank?”. Maar naast het beheren en bewaken van bestaande standaarden, doet VSL ook veel onderzoek. De wetenschapper geeft enkele voorbeelden: “Kunnen we straks betrouwbaar waterstof, biomethaan of LNG tanken, en welke problemen moeten hiervoor worden opgelost? En welke verontreinigingen zitten in biogas? Of hoe kan VSL er voor zorgen dat er voor de chipindustrie meetstandaarden op nanometerschaal beschikbaar zijn?”
Europees onderzoek
VSL doet in Europees samenwerkingsverband ook onderzoek naar microvesicles: “Dat zijn deeltjes die door kankercellen worden geproduceerd waarmee mogelijk in een heel vroeg stadium gediagnostiseerd kan worden. Ook zijn we actief op het gebied van smart grids voor elektriciteit. Leuk dat iedereen zonnecellen op het dak monteert en deze spanning mag toevoegen aan het net, maar wat doet ‘deze vervuiling’ met de kwaliteit van de netspanning?”
Het is duidelijk: correcte meetresultaten zijn niet zomaar vanzelfsprekend. Bovendien blijkt dat het werk van VSL, net als haar buitenlandse zusterinstituten, ook in de huidige tijd nog tal van uitdagingen kent.
U kunt de lezing 'Metrologie: de basis voor betrouwbare kalibraties' van Gerard Nieuwenkamp op woensdag 3 oktober bezoeken in de Croesezaal.
