Sinds 2013 is de Dutch Building Commissioning Association (DBCA) een erkende non-profit instantie. Het platform streeft er naar om commissioning in Nederland als een efficiënte methode voor prestatieborging te zien. Ook in de markt voor gebouwautomatisering is commissioning ‘hot’, terwijl het systeem ook een rol kan spelen in de verduurzamingsambities in Nederland.
Door: Dimitri Reijerman
FHI sprak met Bert Elkhuizen, bestuurslid van de Dutch Building Commissioning Association namens TVVL, en Rob van Bergen, algemeen directeur bij ISSO en voorzitter van de DBCA. Beide heren schetsen ons welke voordelen commissioning kan bieden.
Maar voor veel mensen zal deze term nog vraagtekens opleveren. Elkhuizen geeft een korte omschrijving van dit Angelsaksische begrip: “Commissioning is een voortschrijdend verificatieproces dat er voor zorgt dat gebouwen en installaties functioneren zoals vastgelegd in het Programma van Eisen/ontwerp en in overeenstemming is met de gebruikerswensen. Met commissioning wordt de zogenaamde performance gap van gebouwen voorkomen en/of opgelost.”
Nog niet de standaard
Toch wordt commissioning nog niet standaard toegepast in Nederland. Daar zijn een aantal redenen voor, zegt Van Bergen: “In ons land heerst nog vaak de overtuiging dat zodra je een contract hebt afgesloten waarin staat gespecificeerd wat er geleverd wordt, dit dan ook ‘automatisch’ gebeurt. Met consumentenproducten is dat ook zo, maar een gebouw is nog altijd een uniek product. Als opdrachtgever krijg je dus een beter resultaat door aandacht te geven aan de kwaliteitsbewaking, in de vorm van bijvoorbeeld commissioning.”
Elkhuizen vult de DBCA-voorzitter aan: “Nederland heeft een gedegen bouwregelgeving, het Bouwbesluit. Dit in tegenstelling tot andere landen, zoals het Verenigd Koninkrijk en de VS, waar de kwaliteit van een gebouw in de private contracten verweven moet worden. In deze landen wordt commissioning als middel voorgeschreven om de kwaliteit te toetsen en te borgen.”
“Daarnaast bestaat er in Nederland een contractcultuur van inspanningsverplichtingen naar onderaannemers. Uit het monitoringonderzoek over de prestatie van gebouwen blijkt dat de Nederlandse regelgeving samen met de prestatieverplichting in contracten zorgt voor suboptimaal functionerende gebouwen. Het overgaan op contracten met een prestatieverplichting, waarin commissioning als middel is verankerd, zal zorgen voor een forse toename in kwaliteit.”
Als gekeken wordt naar commissioning in de bouwwereld, kunnen ook bedrijven actief in de sector gebouwautomatisering profiteren van dit verificatieproces, zegt Elkhuizen: “Door de toenemende complexiteit van een gebouw alsook de gebouwautomatisering is de kans op falen toegenomen. Daarom is ook het toepassen van Cx op gebouwautomatisering een must. Zie bijvoorbeeld het initiatief van FHI om te komen tot een standaard commissioning plan voor gebouw automatisering. Daarnaast is gebouw automatisering een belangrijke enabler om commissioning te kunnen uitvoeren aangezien via metingen in het gebouw en installaties de verificatie met commissioning zal moeten plaatsvinden.”
Rob van Bergen zegt daarover: “Gebouwautomatisering is bij uitstek een discipline waarbij de wensen van de opdrachtgever snel uit beeld verdwijnen waardoor het resultaat alleen voor ingewijde technici nog bruikbaar is.”
Milieuvoordelen van commissioning
Nu de komende decennia de gebouwde omgeving aanzienlijke stappen zal moeten zetten om vergaand te verduurzamen, is er een uitgelezen kans voor de DBCA om commissioning als een nuttige tool hoger op de agenda te zetten. Bert Elkhuizen: “Het toepassen van commissioning in gebouwen zal kunnen rekenen op een milieuvoordeel dat gerelateerd is aan energiebesparing welke gelijk staat aan een forse afname van primaire energie van 20%. Dit is al een forse stap richting de Klimaatakkoordafspraak van 49% CO2-reductie in 2030.”
Hij vervolgt: “De beste manier van energiebesparing is de energie die je niet hoeft te verbruiken. Als we dat kunnen oplossen in gebouwen, sparen we een aantal windmolen parken op zee uit, wetende dat dit binnen Nederland ook voor een maatschappelijke discussie zorgt. Deze ‘maatschappelijke tegenwind’ in de aanpak van de klimaatproblematiek zal deels verminderen als we overgaan het op het toepassen van commissioning.”
Van Bergen zegt daar nog over: “Door de gestructureerde verificatie heb je meer grip op de eindkwaliteit. Daardoor ontstaat er ook een beter gebouw, is helaas de praktijk.” Bovendien vormt commissioning inmiddels een belangrijk onderdeel in duurzaamheidscertificeringen, zoals BREEAM en LEED.
Om commissioning verder te promoten zoekt de DBCA niet alleen samenwerking met haar leden maar ook met diverse brancheorganisaties, waaronder FHI Gebouw Automatisering en de FME. Ook zal Bert Elkhuizen namens de DBCA tijdens de Conferentie Bits, Bricks en Behaviour een lezing geven over de voordelen van commissioning. Bovendien zal op 26 maart 2020 een DBCA-kennisdag worden georganiseerd.
