Kamerbrief noodpakket banen en economie (17 maart):
Het noodpakket banen en economie heeft als primair doel banen te behouden en de economische gevolgen van het coronavirus te beperken. Primair zodat mensen hun inkomen behouden en om getroffen sectoren zoals de horeca en de culturele sector te ondersteunen. Dit noodpakket geldt specifiek voor de komende drie maanden. De financiële middelen zijn geen beperkende factor op de Rijksbegroting, mede door de buffers die in de goede tijden zijn opgebouwd.
De Nederlandse economie ziet nu al uitval van arbeidskrachten. Ook raakt het coronavirus wereldwijde productieketens. Dit werkt door in zowel kleine als grote Nederlandse bedrijven (zie bijvoorbeeld tijdelijke sluiting VDL op 18 maart). Ook wordt de export nu al geraakt door de productiebeperkingen en vraaguitval. Denk hierbij aan de horeca-, toerisme-, transport- en cultuursector. De oproep van de regering gaat hierbij uit naar alle ketenpartijen: wees redelijk in de prijsonderhandelingen, zodat de primaire producent niet onevenredig wordt getroffen.
Wat houdt het noodpakket in?
1. Loon werknemers en inkomen zzp-ers
- Werktijdverkorting: invoering en opstelling van een nieuwe Tijdelijke noodmatregel overbrugging voor werkbehoud (NOW). De noodmaatregel stelt werkgevers in staat hun personeel te behouden als ze tijdelijk te maken hebben met een fors werkurenverlies. Deze regel geldt voor bedrijven van alle omvang. De minimale eis is dat het bedrijf een verwacht omzetverlies (minimaal 20%) heeft vanaf 1 maart. De regeling geldt voor drie maanden en een mogelijke verlenging voor drie maanden (maximaal 90% van de loonsom). Verder is de voorwaarde dat er geen ontslag plaatsvindt in de subsidieperiode. Het UWV wordt de uitvoerende organisatie. Als een kwart van de werkgevers een aanvraag doet voor gemiddeld 45 procent dan zijn de verwachte uitgaven circa 10 miljard in de eerste drie maanden.
- Extra tijdelijke ondersteuning voor gevestigde ondernemers, zzp-ers. Zelfstandige ondernemers kunnen een beroep doen op een tijdelijke voorziening voor drie maanden. Dit kan in de vorm van een aanvullende uitkering voor levensonderhoud en/of voor bedrijfskapitaal. Deze maatregel is gebaseerd op het Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz). Deze regeling wordt verder uitgewerkt met VNG en Divosa.
- WW-premiedifferentiatie. Een aanpassing (vanwege o.a. overwerk in cruciale sectoren) op bestaande wetgeving waarbij werkgevers een lage WW-premie betalen voor vaste contracten en een hoge WW-premie voor flexibele contracten.
- Noodloket
- Er komt een noodloket voor eerste nood bij ondernemers die direct zijn getroffen door de overheidsmaatregelen en hierdoor hun omzet geheel of grotendeels zien verdwijnen. Het gaat hierbij om een eenmalig forfaitair bedrag van € 4000,-. Als voorbeeld kan worden gedacht aan een schoonheidssalon die geraakt wordt door de 1,5 meter afstandseis.
- Liquiditeitssteun
- Uitstel van betaling belastingen. De Belastingdienst zal bijzonder uitstel van belasting verlenen aan alle ondernemers die door de crisis in liquiditeitsproblemen zijn gekomen of zullen komen.
- Invorderingsrente en belastingrente. Het kabinet zal verdere fiscale maatregelen nemen om de liquiditeit van ondernemers te ondersteunen. Zo zullen de invorderingsrente en de belastingrente tijdelijk worden verlaagd.
- Wijzigen van de voorlopige aanslag. Ondernemers die een lagere winst verwachten vanwege de coronacrisis kunnen een verzoek indienen voor een verlaging van de voorlopige aanslag.
- BMKB. Met deze tijdelijke regeling kunnen financiers (voornamelijk banken) gemakkelijker en sneller krediet verruimen, en verlenen, aan MKB-bedrijven.
- GO-regeling. Deze regeling wordt verhoogd van € 400 miljoen naar € 1,5 miljard en is bedoeld om ervoor te zorgen dat bedrijven aan voldoende financiering komen.
- Qredits. Deze crisis heeft hoogstwaarschijnlijk een onevenredige impact op starters en ondernemers uit het kleinbedrijf. Om de risico’s voor deze groep te mitigeren ondersteunt Qredits via microkredieten met een bedrag van maximaal € 6 miljoen. Deze ondersteuning geldt in principe voor een termijn van negen maanden.
- Borgstelling MKB-Landbouwkredieten (BL). Aangezien de land- en tuinbouwsector geconfronteerd wordt met een afnemende vraag naar hun producenten komt er een tijdelijke gunstiger borgstelling voor werkkapitaal in de BL-regeling.
- Overleg met VNG. Het Rijk gaat in gesprek met VNG over het stopzetten van (voorlopige) aanslagen. Denk hierbij aan het innen van de toeristenbelasting.
- Generieke financiële stimulering
Hierbij gaat het kabinet uit van het principe van automatische stabilisatie. Dit betekent dat het kabinet niet gaat bezuinigen of de lasten gaat verhogen. De eerder afgesproken maatschappelijke investeringen en lastenverlichting voor huishoudens gaat dan ook gewoon door. Als de medische beheersing van het virus extra budget eist dan gaat het kabinet dit inpassen. Vanwege de lage staatsschuld en het begrotingsoverschot is dit mogelijk. - Europese en internationale initiatieven (zie ook de samenvatting van bijlage 1)
Het mitigeren van de effecten van de coronacrisis vergt mondiale samenwerking. De afgelopen weken zijn in internationaal en Europees verband maatregelen genomen. Dit gaat onder andere om financiële middelen, het gebruik van flexibiliteit in Europese wetgeving en beleid van centrale banken. Zo komen de IMF, EU en Wereldbank allen met maatregelen. - Financiële sector
De economische gevolgen van het coronavirus raken vooralsnog vooral de reële economie. Echter kan dit op lange termijn ook zijn invloed hebben op de financiële sector. Echter zijn er op dit moment geen signalen van acute problemen bij de betrokken instellingen. De Nederlandse banken staan er goed voor en na de crisis van 2007/08 hebben ze ook significante buffers.
Bijlage 1: Internationale en Europese maatregelen om economische gevolgen COVID-19 te mitigeren
Vanuit de Europese Commissie zijn er verschillende initiatieven gekomen. De eerste is het Corona Response Investment Initiative (CRII) met een waarde van € 37 miljard voor alle EU-lidstaten. Dit geld is bedoeld voor de ondersteuning van de zorg, het MKB, andere kwetsbare sectoren en de arbeidsmarkt. Dit bedrag wordt o.a. gevonden in de Europese structuur- en investeringsfondsen (ESI. Ten tweede heeft de Europese Commissie een voorstel gedaan om het bereik van het Solidariteitsfonds uit te breiden naar noodsituaties als gevolg van publieke gezondheidsdreigingen. Dit geld is normaliter voor natuurrampen bedoeld, maar binnen de EU wordt eraan gewerkt dit te verbreden.
Ten derde hebben de Europese Commissie en de EIB-groep een gericht steunprogramma voorgesteld dat tussen de € 28 en 40 miljard MKB-financiering moet mobiliseren. Ten vierde gaat de Europese Commissie inzetten op het flexibeler gebruiken van de gelden in het Stabiliteits- en Groeipact. Kortom, vier specifieke regelingen die de Commissie nu start ter ondersteuning van de lidstaten.
Reactie MKB NL & VNO-NCW (17 maart):
Concreet valt in deze eerste reactie te lezen dat de beide partijen tevreden zijn met de plannen vanuit de overheid. Het blijft echter aankomen op eendracht en daadkracht, waarbij de toekomst zal uitwijzen of dit genoeg is. Meest in het oog springend zijn: versoepelingen in de nieuwe regeling voor werktijdverkorting (Tijdelijke Noodmaatregelen Overbrugging voor Werkbehoud), garantie ondernemingsfinanciering (Go-regeling biedt soelaas voor liquiditeit) en de compensatie voor getroffen sectoren en zelfstandigen.
De ondernemersgaranties geven nogmaals aan dat de tijd zal uitwijzen of dit genoeg is en of er verbeteringen nodig zijn. Continu monitoren is het advies.
