Een betere communicatie binnen de industriële elektronicabranche kan een hoop problemen en irritatie voorkomen tussen koper en verkoper. Ook mag politiek Den Haag een actievere rol spelen om de problematiek van materiaalschaarste, bevoorradingsproblemen en componententekorten binnen de sectoren aan te pakken. De komst van fabrieken die schaarse componenten produceren, is bijvoorbeeld een goede eerste stap. Ook het stimuleren van werkgelegenheid binnen de industriële elektronicabranche is aan te raden. Dat zijn enkele conclusies uit het overleg tussen de clusters Componenten en EMS, onderdeel van de branche Industriële Elektronica van FHI.
FHI nodigde de clusters Componenten en EMS uit om over gemeenschappelijke problemen te praten. Het cluster Componenten vervaardigt de materialen die het cluster EMS op zijn beurt weer nodig heeft. Beide partijen hebben echter met onduidelijke levertijden, materiaalschaarste en prijsstijgingen te maken.
Het doel van het clusteroverleg was om van elkaar te leren en om knelpunten inzichtelijk te maken. Aan de hand van een aantal vraagstellingen werd getracht de grootste strubbelingen in kaart te brengen. Wat beschouwt men als grootste probleem: materiaalschaarste, componentenschaarste, levertijden of iets anders? Er was geen eenduidig antwoord vanuit de clusters, omdat het om een samenloop van omstandigheden gaat. Voorraadtekorten, materiaalschaarste en onvolledige communicatie: deze bundeling van problemen noemt men de perfecte storm.
Technologieën als e-mobility en het 5G-netwerk trekken hard aan en dat heeft gevolgen voor de maakindustrie. Doordat er meer interesse is in deze industrieën, is de vraag naar materialen verhoogd. “Door deze grote stijging is schaarste ontstaan en dat heeft ook zijn invloed op de productie van componenten. Deze ontwikkeling zorgt tevens voor langere levertijden. Al deze zaken zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden”, zegt een lid van het Componentencluster. 
Afhankelijk
Slechts een derde van alle elektronica komt uit Europa. Het aantal PCB’s is nog minder. De coronacrisis heeft deze problematiek in een stroomversnelling gebracht. Als de vraag naar elektronica in sneltreinvaart stijgt, valt op hoe afhankelijk de keten is van de voorraden uit Azië. “Onze afhankelijkheid van buitenlandse leveranciers doet ons nu de das om”, stelt een lid van het EMS cluster. “Er is een implosie in de markt ontstaan. De grondstoffen voor PCB’s moeten vanuit Azië komen. In Azië hebben zij met dezelfde problemen te maken en daarom gaat de eigen markt voor.”
De coronacrisis heeft een aantal pijnpunten naar boven gebracht als het gaat om voorraadbeheer.
Door de pandemie werd een aantal fabrieken gesloten en stond de productie volledig stil. Wegens componentengebrek was apparatuur niet voorradig. Op internationaal niveau werd er gehamsterd. Zo pasten sommige partijen hun inkoopbeleid aan en kochten zij in één keer veel voorraad in. Een doekje voor het bloeden, zo blijkt. De bodem van de voorraad komt door de grote vraag al snel in zicht. Ook hadden beide clusters met vertraagde levertijden te maken, omdat logistieke partijen als DHL en UPS achterlopen op de bezorging.
Duidelijkheid nodig
Door de coronacrisis gaan mensen geld anders uitgeven. Een vakantie zit er niet in, dus komt er een PlayStation 5 in huis of staat de aanschaf van een elektrische auto op de agenda. “Dat betekent dat er vraag is naar bepaalde componenten. Daarvoor zijn grondstoffen nodig die schaars zijn. Er is een planning nodig om aan de vraag te voldoen. EMS’ers willen geen stilstaande machines en componentenleveranciers willen hun componenten graag leveren maar hebben hier de grondstoffen niet voor. Duidelijkheid is wat nodig is. Als helder is wat de levertijd is, houdt men daar rekening mee bij de planning”, laat een lid van cluster Componenten weten.
Er is een oplossing nodig voor de schaarste. Een eerste stap is re-shoring. Nu zijn de clusters veelal afhankelijk van buitenlandse fabrikanten. Door alternatieve componenten te kiezen, kan de keten een deel van het probleem tackelen. “Het is niet de eerste keer dat dit gebeurt en het zal zeker niet de laatste keer zijn. Over vier jaar gok ik dat we het weer over dit thema hebben. We moeten meer naar oplossingen zoeken in plaats van ons te focussen op de oorzaak. Ik denk dat politiek Den Haag ervoor moet pleiten om meer fabrieken te openen in ons land. Nu zijn we veel te afhankelijk van het buitenland. De komst van meerdere fabrieken is echter niet de oplossing. De vraag naar componenten is hoog en we kunnen onmogelijk alle types maken om aan de vraag te voldoen. Het hangt allemaal samen”, stelt een lid van het cluster Componenten.
Alternatieven
Een mogelijke oplossing is om al in de ontwerpfase naar alternatieven te kijken met de klant. Mocht een bepaald materiaal of component schaars zijn, dan is het verstandig om alvast een alternatief achter de hand te hebben. “Het zou goed zijn als designers in het voorontwerp al over mogelijke alternatieven nadenken”, pleit een lid van Componenten. “Zo voorkom je mogelijke problemen. De hardware-designer moet hier al over nadenken tijdens het ontwerpproces. Het is te tijdrovend om ineens voor andere materiaalsoorten of componenten te kiezen. Soms gaan er maanden overheen voordat een nieuw ontwerp is goedgekeurd. In die tijdspanne kan het zomaar zijn dat de alternatieve componenten ook al op zijn.”
Communicatie tussen klant en verkoper is essentieel en op dit vlak valt er het een en ander te winnen. “Een betere communicatie tussen klant en leverancier is wenselijk. Door sneller te communiceren bij leveringsproblemen voorkom je al een hoop frustratie. Via Teams kun je snel communiceren. Een betere communicatie is nodig. Informatieverstrekking is belangrijk. Het is niet erg als een bestelling vertraging heeft, zolang je daar maar eerlijk en transparant over bent. Door klanten in onwetendheid te laten, vererger je de situatie”, verduidelijkt een lid van EMS.
Onzeker
Het is nog onduidelijk wat de toekomst brengt. Het is een onzekere tijd. Door de componentenschaarste is het voor bedrijven heel lastig om een planning te maken. “Ik kan klanten geen duidelijkheid geven en ik verwacht geen verbetering op korte termijn. Onze inkoopafdeling is vergroot om alle orderbevestigingen te kunnen verwerken”, stelt een lid van het cluster Componenten.
“Elektronica daalt sinds de jaren tachtig in prijs”, weet een lid van het cluster Componenten. “De keten wil geen voorraden meer, omdat de opslag hiervan geld kost. Doordat er zoveel producten zijn ge-outsourced, zitten we in een lastige positie. Door meer spullen in eigen land of in nabijgelegen landen te maken, versterk je je eigen positie. Omdat we ervoor kozen om in lage loonlanden de productie uit te besteden, zitten we nu in een lastig parket. Dit is niet de eerste keer dat dit gebeurt. Ik denk dat we meer moeten verduurzamen en niet voor dumpprijzen moeten kiezen. Dat betekent dat er echter iemand risico’s moet durven nemen.”
Communicatie
Communicatie is voor beide clusters lastig. Ook het cluster Componenten worstelt hier namelijk mee: “Wij weten zelf ook niet wanneer materialen binnenkomen. Als toeleverancier zitten we zelf ook in onzekerheid. We proberen onze klanten zo goed mogelijk op de hoogte te houden. Dat valt door slechte informatieverschaffing niet mee.
Beide clusters zijn erg tevreden over de bijeenkomst. De twee groepen luisterden geduldig naar elkaars standpunten en bevindingen. Beide partijen hopen dat politiek Den Haag meedenkt over oplossingen. Het clusteroverleg is alvast een mooie eerste stap om partijen bij elkaar te brengen. Door gezamenlijk de pijnpunten in kaart te brengen en over mogelijke oplossingen te brainstormen, is een constructief begin gemaakt. FHI speelt hierbij een verbindende rol en brengt partijen samen.
